Aort anevrizmaları hakkında kısa bilgi:
Abdominal aort anevrizması karın ana atardamarının genişleyerek balonlaşmasıdır
Genişlemenin tam olarak neden olduğunu bilmiyoruz.
Genelolarak ileri yaşta görülür (50 yaş üstü).
Hafif genişlemede tedavi gerekmeyebilir, hasta görüntüleme yöntemleri ile (ultrason, tomografi) belirli araklıklarla takip edilir.
Belirli bir çapa ulaşırsa, hızlı büyürse ya da kanama oluşursa tedavi edilmesi gerekebilir.
Çok geniş bir damar olduğu için yırtılarak kanaması çok tehlikelidir.
Tedavide amaç anevrizmayı yırtılma olmadan teşhis edip onarmaktır.
Aort anevrizması açık ameliyatla ya da anjiyo yöntemi ile tedavi edilebilir.
Abdominal aort anevrizması (balonlaşması) nedir?
Abdominal aorta karındaki ana atardamardır. Anevrizma bir damarın genişleyerek balonlaşmasıdır. Abdominal aort anevrizması (AAA) karındaki aorta dediğimiz ana damarın duvarının zayıflaması sonucu genişleyerek balonlaşmasıdır. Damarda balonlaşma olunca damar duvarı incelir ve bu da belirli bir genişleme sonrası damarda yırtılma ihtimali oluşturur. Yani anevrizmlarda en önemli sorun yırtılarak iç kanama oluşturmasıdır. (Abdominal=karın bölgesi; aort=ana atardamar; anevrizma= genişleyerek balonlaşma)
Karındaki aort damarının normal çapı 3 cm den küçüktür. Eğer bu damar çapı 3 cm'yi aşarsa buna balonlaşma ya da anevrizma adı verilir. Ancak 3 cm den biraz geniş olması kanam açısından ciddi risk yaratmaz. Abdominal aort anevrizması ancak 5.5 cm çapa ulaşırsa tedavi gerektirir. Bazı durumlarda (bazı özel anevrizma tiplerinde) daha küçük anevrizmaların da tedavisi gerekebilir. Örneğin anevrizma 3 ile 5.5 cm arasında ancak yırtılma var ya da yırtılma ihtimali yüksek ise, 5.5 cm çapa ulaşmasa bile tedavi gerekebilir.
Bu anevrizma genellikle karında saatli bomba diye tanımlanır. Bu hastaların bir an önce tedavi olmalarının sağlanması içindir. Ancak bu hastalarda gereksiz korku da yaratabilir. En önemli karar yeterince büyümüş anevrizmanın tanı konduktan sonra bir kaç gün içinde tedavi edilmesidir. Tedavi kararı verilene kadar geçen günler ve bazen haftalar sırasında yırtılma ihtimali olabilir.
Aort anevrizmalarında tedavi gerekir dediğimizde tedavi ya ameliyattır ya da anjiyo ile anevrizmaya kaplı stent (stentgreft) yerleştirilmesidir.
Aort anevrizması neden olur?
Bir damarda balonlaşma değişik sebeplerde damar duvarının zayıflaması sebebiyle olur. Ancak bu zayıflamanın neden olduğunu kesin olarak bilmiyoruz.
Abdominal aort anevrizması neden önemli bir hastalıktır?
Anevrizmalardan yırtılıp kanadıkları için korkarız. Bu kanamalar iç kanama diye adlandırılır. Aort vücuttaki en büyük damarlardan birisidir. Kanaması çok ciddi sonuş doğurabilir. Damar ne kadar genişlemişse kanama ihtimali o kadar yüksektir.
Abdominal aort anevrizması sıklıkla böbrek damarı çıktıktan hemen sonra başlar ve ana bacak damarlarına kadar uzar.
Abdominal aort anevrizması ne tür belirti verir?
Karın bölgesindeki aort damarında genişleme genel olarak sessiz seyreder. Hastaların yarısında hafif karın ağrısı olabilir. Ancak karın ağrısı çok müphem bir yakınmadır ve bir çok hastalıkta görülebilir. Bazen karında ya da kasıkta nabızla atan bir şişlik hissedilebilir. Bu şişliğin damar gibi nabız vermesi çok önemli bir işarettir.
Hastalık genellikle bir başka sebeple karın ultrasonu ya da tomografisi çekildiğinde ortaya çıkar ya da yırtılma olur ve buna bağlı daha şiddetli karın ağrısı ya da içi kanama nedeniyle ortaya çıkar. Eğer yırtılmadan tanı konmuşsa bu bir bakıma şanstır. Yırtılması gerçekten son derece ciddi sonuçlar doğurabilir.
Nasıl tanı koyarız?
Abdominal aort anevrizma tanısı koymak son derece kolaydır. Ultrasonografi, bilgisayarlı tomografi ve MR gibi yöntemlerle karındaki bu ana damardaki genişleme hemen fark edilir. Kesin tanı ve çap ölçümü için en çok bilgisayarlı tomografi tercih edilir.
Abdominal aort anevrizması sıklıkla böbrek damarı çıktıktan hemen sonra başlar ve ana bacak damarlarına kadar uzar.
Abdominal aort anevrizması tanısı koyduktan sonra ne yapılır?
Tedavi kararı için en önemli veri anevrizmanın büyüklüğü ve yerleşim yeridir. Anevrizmaya yerleşim yerine ve büyüklüğüne göre farklı tedavi yöntemleri uygulanır. Yeri, büyüklüğü, hastanın herhangi bir şikayeti olup olmaması tedavinin şeklini etkiler.
Karın aortasında çap 5.5 cm ye gelmeden genellikle tedavi yapılmaz. Bazen anevrizmanın büyüme hızı da tedavi kararında önemli bir faktördür. Ayrıca anevrizma hastada şiddetli karın ağrısı gibi bir şikayet yaratıyorsa ya da kanamışsa beklenmeden tedavi edilebilir.
Abdominal aort anevrizmasında tedavi
Tedaviye karar verildiğinde iki tedavi yöntemi vardır. Ameliyat ve anjiyografi ile tedavi. Tedavinin şeklini, hastanın anevrizmaya eşlik eden başka hastalıkları olup olmaması da belirler.
Aort anevrizmasında standart tedavi yöntemi ameliyatla bu damarın değiştirilmesidir.
Endovasküler yöntem, açık ameliyat olmadan, damar içine yerleştirilen kateterler ve bunlar üzerinde ilerletilen stent adını verdiğimiz greflerin anevrizma içine yerleştirilmesi ve kapatılmasıyla uygulanır. Son 20 yılda gelişen ve gittikçe yaygınlaşan girişimsel tedavi işlemleri aort anevrizmaları için de geçerlidir.
Abdominal aort anevrizması yani karın ana atardamarında balonlaşma anjiyo ile tedavisi Bu tedaviye EVAR adı da verilir. (EVAR=Endovacuar aortic repair)
Anjiyo ile tedavi ameliyata göre daha kolaydır. Vücutta kesi izi olmaz. Anjiyo ile tedavide riskler daha azdır, buna karşı uzun dönemde tekrar -küçük de olsa- bir işlem gerekmesi ihtimali yüksektir.
Anjiyo tedavisinde narkoz yani genel anestezi kullanılmaz. Bazı merkezlerde bu tedavide narkoz kullanılabilir. Ancak biz hastanemizde narkoz kullanmıyoruz. İşlem damardan verilen sakinleştirici ve ağrı kesici ilaçlarla yapılır (sedasyon ve analjezi). Anjiyo tedavi süresi genellikle 1 ile 2 saattir.
Hastanede yatma süresi daha kısadır. İşlemden bir gün önce yatış yapılır. İşlemden bir gün sonra genellikle hastamızı evine göndeririz.
Normal hayata yani gündelik işlerimizi yapmaya dönme süresi daha kısadır. Eve döndükten sonra normal aktivitelerinizi bir iki gün içinde yapabilirsiniz.