- Ayak yaraları çok değişik sebeple oluşabilir.
- Bu sebeplerden en önemlilerinden biri bacak damar tıkanmasına bağlı ayak yaralarıdır.
- Özellikle şeker hastalarında çıkan ayak yaralarının yarısında damar tıkanması sorumludur.
- Hastalık ilerlerse ayak parmaklarında ya da ayakta kangren gelişebilir.
- Böyle bir durumda yapılacak en önemli adım ayak damar tıkanıklığının araştırılmasıdır.
- Damar tıkanması varsa anjiyografi ile damarların açılması ayaktaki sorunları giderecek ve gangren oluşumunu engelleyecektir.
Bacak damar tıkanmasına bağlı ayak yaralarında:
- Ayaklar soğuktur (diğer taraf normalse dokunarak karşılaştırılabilir)
- Yara çoğunlukla parmak uçlarındadır.
- Yara ile birlikte şiddetli parmak ya da ayak ağrısı olabilir. Bu ağrı hastaların uyumasını engelleyebilr.
- Yara tedaviye rağmen uzun süre iyileşmez
Ayak yarası ya da ayak ülseri oluşan hastalarda damar tıkanıklığı varlığı genellikle ihmal edilir. Şeker hastalarında görülen ayak yaralarının yarısı bacak damar tıkanıklığına bağlıdır. Yaranın iyileşmesi için bu damarların açılması gerekir. Bu ihmal şeker hastalarında daha da belirgindir.
Ayağında yara çıkan her şeker hastasının ayak damar tıkanıklığı yönünden araştırılması gerekir. Bunun için doktorun muayenesi önemli olsa da yeterli değildir. Tanı için en basit yöntem bacakların renkli Doppler ultrason inceleme ile değerlendirilmesidir. Gerekirse bilgisayarlı tomografi ya da MR yöntemiyle basit anjiyografi de yapılabilr. Bunlarla kesin tanı konur.
Ayak kangreni artık dönüşümü olmayan bir süreçtir. Siyahlaşan yani kangren olan kısım tekrar iyileştirilemez. Ancak ayağın geri kalan kısmının kurtarılması için damar tıkanıklığının açılması gerekir.
Bacak damarında tıkanma ve ayakta yara varsa ilaç tedavisi ya da benseri yöntemler yeterli değildir. Dünyada hiç bir ilaç damar sertliğine bağlı damar tıkanmllarını açamaz. Damarların açılması ya ameliyat ya da anjiyografi ile mümkündür.
Özellikle şeker hastlarında damar tıkanmaları diz altındaki küçük damalarda olur. Bu damarlar da açılması daha zor olan damarlardır ve anjiyo yöntemiyle açılanbildiğini bazen doktorlar da bilmez ve hastalara yapılacek bir şey yok denebilir. Halbuki şeker hastlarında oluşan damar tıkanıklıkları daha zor da olsa tümünün açılma şansı vardır. Bu nedenle bu işlemleri yapan daha büyük merklezlerde değerlendirme gerekir.
Damar tıkanıklığının açılması hem yaranın iyileşmesini sağlayacak hem de ayağın gangren nedeniyle kesilmesini engelleyebilecektir.
İstanbul'da yerleşimli merkezimiz bu konuda ülkenin deneyimli merkezlerinden birisidir.