Tiroid Biyopsisi | Prof. Dr. Levent OĞUZKURT

Tiroid bezi ve nodüler guatr

Tiroid bezi vücuda gerekli bazı hormonları salgılayan önemli bir organdır. Boyun ön ve alt tarafında yer alır. En sık hastalığı, ülkemizde de çok yaygın olan guatr'dır. Guatr tiroid bezinin büyümesidir. Vücuda gereken tiroid hormonlarını yeterince üretemek için tiroid bezi büyür. Büyüyen bu organ vücut için gereken hormanları yeterli miktarda üretebilir. Hastalık tanısı elle muayene, ultrason inceleme ve genellikle kan incelemesiyle konabilir. Bu durumda genellikle biyopsi gerekmez. Biyopsi çoğunlukla guatr da nodüller oluşunca ve bu nodülleirn bir ya da daha fazlasında kanserleşme ihtimali olunca yapılır.

Tiroid bezinin anatomisi ve yerleşimi

Tiroid bezinde çok sık iğne biyopsisi yaptığımız durum nodüler guatr yani içinde küçük yumrular olan guatr'dır. Bazı durumlarda bez büyüsün ya da büyümesin, içinde nodüller oluşur. Nodül, tiroid içinde yer alan mercimek büyüklüğünden ceviz büyüklüğüne hatta daha fazla büyüklüğe erişebilen etli dokulardır. Nodüllerin çoğunluğu iyi huyludur. Bazen kanser olabilir. Elle muayene, ultrason MR gibi görüntüleme ile inceleme ve hatta kan tahlilleri de iyi ya da kötü huylu olduğunu söylemede yeterli olmaz. Bu görüntüleme yöntemleriyle nodülün iyi ya da kötü huylu olduğu kesin olarak söylenemez ise ince bir iğne ile tiroid bezinden biyopsi yapılması gerekebilir. Buna tiroid ince iğne aspirasyonu ya da tiroid ince iğne biyopsisi denir.

Tiroid bezinde guatr dışardan bakınca bile anlaşılıyor

Tiroid bezinde nodüller oluşabilir.

Tiroid biyopsisi ya da tiroid ince iğne aspirasyonu nedir?

Tiroid biyopsisi ya guatr olan tiroid bezinin kendisinden ya da (çok daha sık olarak) bu organda yer alan nodül dediğimiz kitlelerden alınır.

Tiroid bezinden ya da içerisinde yer alan nodüllerden bir iğne yardımıyla çok küçük bir parça alınması işlemine tiroid ince iğne aspirasyon biyopsisi denir.
Guatr zemininde nodül olması oldukça sık karşılaşılan bir olaydır. Kadınlarda erkeklerden daha sık görülür.

Tiroid biyopsisi hangi durumlarda yapılır?

Nodüler guatr oldukça sık görülen bir hastalıktır. Guatrda nodül oluşursa -her zaman değil- belli durumlarda nodülden bir örnek alınması (biyopsi) gerekebilir. Tüm nodüllerden biyopsi istenmeyebilir. Nodüllerde küçük de olsa kanser ihtimali varsa, örnek alınmalıdır. İşlem öncesinde tam bir fizik muayene ve diğer tiroid hastalıkları açısından ayrıntılı laboratuar değerlendirilmesi yapılmalıdır.

Bez içinde yer alan nodül ya da nodüller bazen dışarıdan fark edilmez. Doktorun el muayenesi ya da ultrason inceleme ortaya çıkarır. Bazen de dışarıdan fark edilebilir. Seyrek olarak boyunda oldukça büyük bir kitle olarak ortaya çıkabilir.

Tiroid biyopsisi güvenli bir işlem midir?

Tiroid iğne biyopsisi hemen her zaman ince iğnelerle yapıldığı için diğer tüm biyopsilerden daha güvenlidir. Kullanılan iğneler çok ince olduğu için kanama ihtimali yok denecek kadar azdır.

Yine de nodüllerin yerleşim yerine göre küçük riskler olabilir.

İşlem öncesi hiç bir hazırlığa gerek yoktur. Hasta başvurduğu anda bile iğne biyopsisi alınabilir.

Tiroid iğne biyopsisi nasıl yapılır?

Nodüler guatrda hemen her zaman ince iğne aspirasyonu şeklinde yapılır. Yani nodülden bir doku parçası alınmaz, sadece sıvı ya da hücreler çekilir. İğne gerçekten çok incedir ve bu işlem riskini çok azaltır.

Tiroid bezi iğne biyopsi sadece ince iğnelerle yapıldığı için diğer biyopsilere göre daha kolaydır. Riskleri de yok denecek kadar azdır.

Yine aynı şekilde iğne çok ince olduğu için işlem son derece kolay ve ağrısız bir yöntemdir.

Öncelikle hasta yatarken ultrason ile tiroid bezi tekrar incelenir. İğne girim yerine karar verilir. Bölge steril olarak hazırlandıktan sonra girim noktası ince bir iğne ile uyuşturulur. Ardından yine bir ince iğne ile ultrason ile gözlenerek nodül içine bir iğne ile girilir ve oradan aspirasyon yapılır yani sıvı ya da hücre örneği alınır. Bu ağrısız bir işlemdir.

Birden fazla nodül varsa bunların her birine ince iğne ile ayrı ayrı girerek örnek almak gerekebilir. Her seferinde iğne girim noktası uyuşturulur.

İşlemden sonra hastanede gözetime gerek yoktur. Hemen sonra eve ya da işe geri dönebilirsiniz. İğne girim noktasında bir kaç saat boyunca hafif ağrı olabilir. Bu durumda herhangi bir ağrı kesici ilaç kullanabilirsiniz.

Şemada ve resimde görüldüğü gibi biyopsi işlemi sırasında her an ultrason ile iğnenin girişi ve hedefe varışı izlenmektedir .Bu nedenle yanlış bir bölgeye girmek ya da girim yaparken diğer dokulara zarar vermek mümkün değildir.

Tiroid ince iğne biyopsisinde teşhis yanılmalarına sebep olan durumlar nelerdir?

Guatr zemininde var olan bir nodül yapılan biyopsi her zaman ince iğne biyopsisidir. Riski çok azdır. Ancak bir doku örneği alınmadığı sadece iğne ile hücreler çekildiği için kesin tanı verme oranı yüzde yüz değildir.

Biyopsi sonrası ne tür sonuç çıkar?

İyi huylu (kanser olmayan) nodül: Nodül iyi huylu olduğu için ameliyatla alınmasına gerek yoktur ancak büyümeye devam ederlerse ilerde yeni bir biyopsi gerekebilir.
Kötü huylu (kanser) nodül: Bu sonuç örnekalınan nodüllerin yaklaşık % 5'inde görülür.
Kuşkulu nodül: Bu sonuç örnek alınan nodüllerin yaklaşık % 10’unda elde edilir.
Tanısal değil veya yetersizdir. Bu sonuç biyopsilerin % 20’sinde gözlenir ve tanı için yeterli sayıda hücre elde edilemediğini gösterir. Nodül bir kist ise bu yaygın bir sonuçtur. Bu nodüller ameliyatla çıkarılamaz veya yeniden doktorun klinik kararına bağlı olarak ikinci defa ince iğne biyopsisi ile değerlendirilir.

Biyopsi sonrası sorun gelişebilir mi?

Tiroid biyopsisi riski en az olan biyopsi tiplerindendir. Ancak çok seyrek olarak işlem sonrası kanama gibi komplikasyonlar görülebilmektedir.

Aşağıda bir iğne biyopsisinin nasıl yapıldığı basamak basamak anlatılmıştır. Ameliyatsız yapılan tüm biyopsiler benzer şekilde yapılır.

Biyopsiler genellikle günübirlik yatış ile yapılır, yani hastaneye yatışınız yapılır ama işlemden sonra eve dönersiniz. Hastanede kalmanız genellikle gerekmez.
İşlemden önce kan alınarak gereken laboratuar değerlendirme yapılır.
İğnenin gireceği nokta uyuşturulur. Böylece iğne girimi ağrısız olur.
Bazı durumlarda girim yerinin uyuşturulmasına ek olarak damardan ağrı kesici ya da rahatlatıcı ilaçlar gerekebilir. Biz merkezimizde hemen her biyopsi hastasına ek olarak ağrı kesici ve sakinleştirici ilaçlar uygularız. Bu biyopsi işleminin tamamen ağrısız olmasını sağlar.
Damardan ağrı kesici ve sakinleştirici ilaçlar verilme ihtimali nedeniyle işlem öncesi 4 saat aç olmanız yeterlidir. Bu süre içinde almanız gereken ilaç varsa yarım bardak suyla alabilirsiniz.
Biyopsi işlemi sabah yapılacaksa aç gelmeniz, öğleden sonra yapılacaksa sabah iyi bir kahvaltı yapıp öğle yemeğini yememeniz gerekir.
Hangi organ ya da bölgeden biyopsi alınacaksa daha önce çekilen ultrason, bilgisayarlı tomografi ya da emar filmleri incelen (biyopsi günü son dönemde çekilmiş filmleri yanınızda getirmeniz iyi olur).
Bütün Girişimsel Radyoloji bölümlerinde iğne biyopsisi bir görüntüleme (ultrason tomografi gibi) eşliğinde yapılır. Yani işlem yapılırken ultrason ya da tomografi ile iğnenin vücuda girişindeki her hareket takip edilir.
Biyopsi alınacak bölge için deriden en emniyetli girim noktasına karar verilir. Bu bölge steril olarak temizlenir (tentirdiyon gibi olan kahverengi batikon sıvısı ile temizlenerek steril bir örtü örtülür.
Tam otomatik biyopsi iğnesi hedeflenen dokuya yönlendirilir ve tam içine yerleştirilir. Buradan çok ince doku örnekleri alınır. Yani biyopsi işlemi yapılmış olur.
İğne çıkarılır. Son kez ultrason ya da bilgisayarlı tomografi ile girim yapılan ve biyopsi alınan bölge kanama açısından kontrol edilir.
Hastamız 2-4 saat gözetim altında tutulur. İşlem sonrası kontrol kan değeri, kontrol ultrason ya da diğer görüntüleme yöntemleri ile takip edilir.
Hastamız evine gönderilir.
Tüm işlem AĞRISIZ olmalıdır.
İşlem sonrası daha geniş bilgi için biyopsi öncesi ve sonrası sayfamıza bakabilirsiniz.

İğne biyopsisi ağrılı mıdır?

İğne biyopsisi işlemleri tamamen ağrısız olmalıdır.
Ancak her merkezde yapılan biyopsiler ağrısız ya da bu kadar konforlu olmayabilir.
Tüm iğne biyopsilerinde iğne girimi yapılacak nokta lokal anestezi ile uyuşturulur. Bu nedenle iğne girimine ait bir ağrı hissedilmez.

İğne biyopsi işlemi son derece kolay bir işlem olmasına rağmen ilk defa biyopsi yapılan hastalarımız iğne biyopsisinden korkabilir ya da endişe duyabilir. Bazı hastalarımız iğneden bile korkar. Bunlar son derece normal duygulardır. Amacımız hem iğne biyopsisi işleminin ağrısız olmasını hem de hastamızın hiç bir şekilde korku, endişe ya da heyecan duymamasını sağlamaktır. Modern tıpta bunlar son derece kolaydır.

Merkezimizde tüm iğne biyopsi işlemlerinin tamamen ağrısız ve konforlu geçmesi için iğne girim noktasının uyuşturulmasına ek olarak damardan ağrı kesici ve sakinleştirici ilaçlar verilir. Buna sedasyon ve analjezi işlemi denir, narkoz yani genel anestezi değildir. Son derece emniyetli bir rahatlatma ve ağrı kesme yöntemidir. İşlem çok kısa süreceği için (çocuk hastalar hariç) hastaların uyutulması gerekmez. Ama eğer hiç bir şeyi hatırlamak istemez ve uyutulmak isterseniz bu da mümkündür.

Bazı hastalarımızda hastaneye geldiği andan itibaren korku, heyecan ve endişe duyabilir. Bu durumda hastaneye geldiğiniz anda bunu bize bildirirseniz biyopsiye kadar bekleme süresinde bile ilaçlarla heyecan ve endişenizi giderebiliriz.

Merkezimizde iğne biyopsi işlemleri ve diğer tüm girişimsel işlemlerde en önemli amaç, işlemin mükemmel olması ve hastanın hiç bir şekilde ağrı, korku ya da heyecan duymamasının sağlanmasıdır.