Venöz yetmezlik kısaca vendeki yani toplardamarlardaki kapakçıkların yetersizliğidir. Bu kapaklar toplardamarda kanın kalbe doğru akmasını sağlayan yapılardır. Bacakta her 5-6 cm de bir kapak vardır. Bunlar kanı kalbe yönlendirir ama geri akmasını engeller. Bu kapakların bozukluğunda kanın kalbe doğru ilerlemesi bozulur, kan bacakta birikmeye başlar. Buna toplardamar yetmezliği ya da yetersizliği denir. Diğer bir adı kapak yetersizliği ve venöz reflü ya da venöz kaçaktır.
Tüm bu terimler bir tek hastalığı tanımlar.
En önemli venöz yetmezlik bacak toplardamarlarında olur.
Bacak iki tür venöz yetersizlik vardır;
- Yüzeysel ven yetmezliği ya da safen ven yetmezliği: Bu varis yapan hastalıktır ve tedavisi vardır.
- Derin ven yetmezliği: Bu daha ciddi bir hastalıktır ve kesin bir tedavisi yoktur.
1. Yüzeysel Ven Yetmezliği ya da Yetersizliği
Yüzeysel ven yetmezliği ya da yetersizliği, bacaktaki safen toplardamar kapaklarında sorun olmasıdır. Bacakta önde ve arkada iki adet safen ven (safen toplardamarı) vardır. Bunların kapak sorunu olduğunda varis oluşur. Ancak bunlar kılcal varis ya da yeşil varis değil, büyük varistir. Genellikle bir tıbbi hastalık olarak kabul edilir ve tedavi önerilir.
Tedavide lazer, yapışkan ve radyofrekans yöntemleri yeni ameliyatsız tedavi yöntemleridir.
2. Derin Ven Yetmezliği ya da Yetersizliği
Daha ciddi ya da önemli bir hastalıktır. Derin ven yani derin yerleşimli toplardamarlar vücutta kan toplama işini yapan ana damarlardır. Yüzeysel venler ise yedek benzeri damarlardır. Yüzeysel venin tıkanması (ven trombozu) ya da kapak yetmezliği (kapakta kaçak olması) büyük sorun oluşturmaz, oluştursa da tedavi mümkündür. Derin toplardamarlarda yetmezlik kesin bir tedavisi yoktur. Pıhtılaşma olursa ki buna derin ven trombozu denir.
Son derece ciddi bir hastalıktır. Bu sadece erken dönemde tanı konursa anjiyo ile tedavi edilebilir.
Kronik venöz yetersizlikte ayakların görünümü.
Derin ven yetmezliği daha ciddi bir hastalıktır ve en kötü halinde ayak bileği iç kısmında venöz ülser denen yara oluşturabilir.
Venöz Yetmezlik Belirtileri?
- Bacakta ağrı: Bu ağrı genellikle uzun süre ayakta kalmakla artar
- Ayak bileği ve bacak şişliği: Sabah çok azken günün ilerleyen saatlerinde artar
- Bacakta yorgunluk, sıcaklık ya da yanma hissi.
- Bacakta ağırlık,
- Gece krampları
- Ayak ve bacakta kıllarının dökülmesi, derinin incelmesi ve kuruması
- Ayak bileği iç kesiminde deride kahverengi renk değişimi ve kılcal damarlar
- Bacak varisleri
- Venöz ülser: Ayak bileği iç kısmında yara oluşması, hastalığın en kötü evresidir
Tanısı Nasıl Konur?
Bacakların incelenmesinde yukarıda sayılan sorunlar varsa tanı koymak çok zor değildir.
Hastalar genellikle bacak ağrısı, bacak ve ayak şişliği, yorgunluk gibi yakınmalarla başvurur.
Ayakta yapılacak bir renkli Doppler ultrason inceleme ile kesin tanı konur. Bu incelemede kapakların nasıl çalıştığına bakılır. Kapakların iyi çalışmaması, kaçak olması venöz yetmezlik tanısı koydurur. Genellikle bir başka incelemeye gerek yoktur.
Venöz Yetmezlik Tedavisi
Yüzeysel ven yetersizliği yani varis hastalığı tedavisi:
Kolaylıkla yeni çıkan → ameliyatsız varis tedavisi ile tedavi edilebilir. Eskiden tedavi ameliyat ile yapılır ve kasıktan girilerek o damar çıkarılır ve iptal edilirdi.
Yeni ameliyatsız varis tedavi yöntemleri ile yüzeysel venöz yetmezliği ve buna bağlı gelişen varislerin tedavisi kolaydır.
Derin ven yetmezliği tedavisi:
Kesin bir tedavisi ne yazık ki yoktur.
Hastalara varis çorabı, her gün bacak yükseltilmesi önerilir. Yüzme gibi sporlar faydalıdır. Bazı ilaçlar bacaktaki yakınmaları azaltır ya da giderir, ama hastalığı tamamen yok edecek bir tedavi ne yazık ki yoktur.